نشست «از بهار تا باغ ایرانی» با حضور سیدمحمد بهشتی، چهره ماندگار فرهنگ ایران، در سالن کنفرانس مجموعه فرهنگی‌تاریخی نیاوران برگزار شد.
به گزارش میراث آریا، در ابتدای این نشست، سیدمحمد بهشتی توجه و تمرکز بر مفهوم باغ ایرانی را مایه خرسندی دانست و در این باره گفت: با توجه به این که باغ ایرانی در ابعاد و به شکل کنونی دارای عمومیت خاصی است، پدیده جدیدی به شمار می‌رود و مایه خرسندی است زیرا در بین انواع باغاتی که در جهان وجود دارد، باغ ایرانی کهنسال‌ترین نوع باغ‌هاست که کمتر مورد بحث‌های نظری قرار گرفته است.
این پیشکسوت حوزه میراث‌فرهنگی با معرفی سه الگوی باغ ایرانی، چینی و اروپایی ادامه داد: در تعاریف آمده است که باغ ایرانی به لحاظ هندسی از یک صلیب تشکیل شده که در محل تقاطع اصلی آن یا در یک سوی این صلیب کوشکی وجود دارد، این محورها دارای آب روان و درخت بوده و اما عجیب است که ما کمتر این هندسه را در آثار هنرمندان ادبیات و نگارگری کشورمان می‌بینیم و عمدتاً فضایی متنوع‌تر و پرحرکت‌تری را از باغ در آثار این هنرمندان شاهد هستیم .
او با بیان این که باغ ایرانی حاصل تصرف جوهری، باغ چینی حاصل تصرف فیزیکی و باغ اروپایی حاصل تصرف جبری است، افزود: یکی از عمده تمایزات باغ ایرانی نحوه نگاه به گیاه و طبیعت است. در باغ اروپایی محیط طبیعی به کناری زده می‌شود و به‌جای آن ردیف درختان تصرف شده وجود دارد که همه یک ‌شکل مشخص و فرم‌پذیر دارند. بنابراین در چنین باغ‌هایی شاهد لابیرنت‌ هندسی سبز هستیم. درواقع حد اعلای رفتار اروپا با باغ، رام کردن آن است یعنی وقتی گیاه تحت سلطه انسان قرار می‌گیرد، می‌تواند وارد باغ شود و به‌نوعی این باغ‌ها نمایش سلطه انسان بر طبیعت است.
بهشتی ادامه داد: در باغ چینی و آسیای شرقی اما نگاه متفاوت و جالب است. در باغ‌های این مناطق، گیاه، زمانی پذیرفتنی می‌شود که بتوان آن را کوچک و مینیاتوری کرد و مانند بونسای جابه‌جا کرد. بر همین مبنا اساساً مفهوم گلدان از چین وارد ایران شد و ما تا قبل از دوران زندیه مفهومی به نام گلدان برای جابه‌جایی طبیعت زنده نداشتیم. درواقع باغ چینی به نحوی است که طبیعت به محضر انسان مشرف می‌شود .
پژوهشگر فرهنگ ایرانی در پایان با اشاره به نوروز گفت: به‌محض این که شما با نوروز ارتباط برقرار می‌کنید دیگر از قید زمان تقویمی خارج می‌شوید. عطر نوروز تقریباً از اوایل اسفند پخش می‌شود. ما هم با نوروز تصرف جوهری داریم. نوروز آسمان طبیعت و شریف‌ترین وقت سال است. ما در فرهنگ ایرانی یک ویژگی بارز داریم هیچ‌وقت اکتفا به زمین نمی‌کنیم و تا یک موضوع را فتح نکنیم آرام نمی‌گیریم.